Trĩ là một bệnh lý phổ biến gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Dưới đây là một số thông tin tổng quan về bệnh trĩ:
1. Trĩ là gì?
Trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn và trực tràng bị sưng phồng, giãn nở quá mức. Đám rối tĩnh mạch nằm trong lớp dưới của niêm mạc được hỗ trợ nâng đỡ bởi cấu trúc mô sợi đàn hồi. Việc tăng áp lực trong khu vực này như trong trường hợp rặn khi đi đại tiện, sự tích tụ máu liên tục sẽ gây phình giãn và dẫn đến hình thành các búi trĩ bên trong lòng ống hậu môn. Khi con người lớm tuổi, cấu trúc mô liên kết nâng đỡ yếu đi và các búi trĩ có thể bắt đầu sa khỏi lỗ hậu môn dẫn đến bệnh trĩ nội sa.
- Có hai loại trĩ chính:
- Trĩ nội (internal hemorrhoids): Nằm bên trong trực tràng, thường không gây đau nhưng có thể chảy máu.
- Trĩ ngoại (external hemorrhoids): Nằm dưới da xung quanh hậu môn, có thể gây đau, ngứa và khó chịu.
2.Nguyên nhân gây trĩ
Các tĩnh mạch quanh khu vực hậu môn thường bị căng khi chịu áp lực dẫn đến tình trạng sưng phồng hoặc xung huyết. Búi trĩ hình thành khi có sự gia tăng áp lực trong phần trực tràng dưới do các yếu tố sau:
- Táo bón mãn tính
- Rặn khi đi vệ sinh có thể làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch dẫn đến sự căng giãn và ứ máu.
- Ngồi hoặc đứng quá lâu
- Béo phì
- Mang thai
- Chế độ ăn ít chất xơ
- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn
- Tuổi tác cao cũng là một yếu tố nguy cơ do cấu trúc mô nâng đỡ các tĩnh mạch ở trực tràng và hậu môn dần suy yếu và mất độ đàn hồi.
3.Triệu chứng của trĩ
- Chảy máu không đau khi đi tiêu là triệu chứng sớm nhất và thường gặp nhất. Ban đầu, người bệnh trĩ có thể thấy máu đỏ tươi trên giấy vệ sinh hoặc dưới bồn cầu. Khi tình trạng nặng hơn, máu có thể chảy thành giọt hoặc tia, thậm chí chảy máu cả khi ngồi xổm.
- Ngứa hoặc cảm giác kích thích tại vùng hậu môn, thường do dịch nhầy tiết ra từ niêm mạc hậu môn.
- Người bị bệnh trĩ thường có cảm giác đau hoặc khó chịu, có thể dao động từ nhẹ đến nghiêm trọng, do nứt hậu môn hoặc bị tắc, nghẹt.
- Sưng quanh vùng hậu môn.
- Có thể nhận thấy một khối u lồi ra gần hậu môn, đôi khi là huyết khối tại búi trĩ, gây đau và rát.
Những triệu chứng bệnh trĩ thường phụ thuộc vào vị trí của các búi trĩ:
- Trĩ ngoại: Đây là loại trĩ gây ra nhiều khó chịu nhất. Vùng da xung quanh búi trĩ có thể bị kích thích và loét. Nếu cục máu đông hình thành trong búi trĩ ngoại, người bệnh trĩ có thể trải qua cơn đau đột ngột và nghiêm trọng. Bệnh nhân có thể cảm nhận hoặc nhìn thấy một khối nhô ra xung quanh hậu môn. Cục máu đông này có thể bị hấp thu và để lại một vùng da nhăn nheo, gây ngứa và rát.
- Trĩ nội: Loại trĩ này thường không gây đau, kể cả khi có hiện tượng chảy máu. Người bệnh trĩ sẽ thấy máu đỏ tươi trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt vào bồn cầu. Búi trĩ nội thường không thể nhìn thấy hoặc cảm nhận được và hiếm khi gây ra cảm giác khó chịu. Tuy nhiên, khi rặn, phân đi qua có thể xước bề mặt của búi trĩ và gây chảy máu. Búi trĩ nội cũng có thể sa ra ngoài hậu môn, tạo thành trĩ nội sa. Khi bị sa, búi trĩ có thể tích tụ chất nhầy và phân, dẫn đến cảm giác ngứa, đau và rát. Việc lau liên tục để giảm ngứa có thể khiến tình trạng bệnh trĩ trở nên tồi tệ hơn.
4.Các cấp độ của trĩ nội
- Trĩ độ 1: Búi trĩ hoàn toàn nằm bên trong ống hậu môn và không sa ra ngoài.
- Trĩ độ 2: Búi trĩ thường nằm trong ống hậu môn nhưng có thể thập thò, sa ra ngoài ít khi rặn đi đại tiện, tự thụt trở lại khi đi ngoài xong và đứng lên.
- Trĩ độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài khi đi đại tiện, di chuyển nhiều, khi ngồi xổm hoặc làm việc nặng. Lúc này, người bệnh trĩ cần phải nằm nghỉ hoặc dùng tay đẩy nhẹ để quay trở lại vị trí ban đầu.
- Trĩ độ 4: Búi trĩ thường xuyên nằm ngoài ống hậu môn.
5. Điều trị trĩ
- Thay đổi lối sống:
- Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn
- Hạn chế thức ăn cay
- Uống nhiều nước
- Tập thể dục thường xuyên
- Điều chỉnh thói quen đi vệ sinh (có thể tập thói quen đi vệ sinh buổi sang vào khoảng thời gian cố định, không nhịn khi có dấu hiệu cần đi vệ sinh, không xem điện thoại,…)
- Thuốc:
- Thuốc bôi hoặc kem trị trĩ
- Thuốc giảm đau
- Thuốc hỗ trợ bền thành mạch máu
- Thủ thuật y tế:
- Thắt búi trĩ bằng dây chun – vòng thắt cao su: Đây là một thủ thuật đơn giản, trong đó một vòng cao su được đặt quanh búi trĩ và thắt để gây thiếu máu cục bộ, khiến búi trĩ dần xơ hóa, teo lại và tự rụng đi. Thủ thuật này phù hợp cho trĩ độ 2 và 3, với ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện, chi phí thấp và có thể điều trị ngoại trú.
- Chích xơ mạch máu: Áp dụng cho trĩ độ 1 và 2, phương pháp này không thích hợp cho trĩ ngoại, trĩ có huyết khối hoặc trĩ nội bị viêm loét hoặc hoại tử. Trong thủ thuật này, 1-2 ml chất làm xơ (như natri tetradecyl sulfate hoặc phenol 5%, quinine, urea hydrochloride, polidocanol) được tiêm bằng kim 25-gauge vào lớp dưới niêm mạc của búi trĩ.
- Phẫu thuật cắt trĩ: đây là phương pháp cuối cùng khi các phương pháp khác không hiệu quả.
6.Phòng ngừa trĩ
- Ăn nhiều chất xơ từ trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt.
- Uống đủ nước.
- Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ ngày.
- Tránh rặn mạnh khi đi cầu: Rặn mạnh có thể tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở trực tràng dưới làm búi trĩ phình to và dễ chảy máu.
- Đi đại tiện ngay khi có cảm giác: Nếu bỏ qua cảm giác muốn đi đại tiện, niêm mạc trực tràng sẽ dần hấp thụ nước từ phân bị ứ đọng, khiến phân trở nên khô, cứng và khó đào thải hơn
- Duy trì hoạt động thể chất: Tập thể dục mỗi ngày giúp ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên tĩnh mạch có liên quan đến việc đứng hoặc ngồi lâu. Tập thể dục cũng giúp giảm cân nặng.
- Tránh ngồi lâu một chỗ: Ngồi lâu, nhất là trên bồn cầu, có thể làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở hậu môn.
7. Lưu ý
- Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của trĩ, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
0 comment